De opening van de expositie van Ton Hendriks  http://www.tonhendriksart.nl in Parkvilla, Cornelis Geellaan 2 in Alphen aan den Rijn was een groot succes. Vorige week zondag heb ik het werk van Ton bekeken en zijn schilderijen zijn stuk voor stuk juweeltjes. Ik vond het een eer de opening te mogen verrichten, enerzijds omdat het werk van sublieme kwaliteit is en ik daarom vind dat zoveel mogelijk mensen dat werk moeten gaan zien maar ook omdat mijn kunstenaarschap is begonnen bij Ton. Veel mensen vroegen om de tekst van mijn toespraak. U kunt deze hieronder lezen.

Openingstoespraak expositie Ton Hendriks 17 mei 2019    

We staan hier in de foyer van Parkvilla in Alphen aan den Rijn waarin een groot aantal “little constellations” van Ton Hendriks te zien is. Ton is beeldend kunstenaar uit Rijnsaterwoude en ik heb, als voormalig cursist van Ton en sinds een jaar of vijf als collega, de eer deze expositie te mogen openen.
Ik kan daar heel snel mee klaar zijn want Karel Appel heeft eens in het programma ‘Van de schoonheid en de troost’gezegd: ‘Voor een goed kunstwerk houd je je mond’. 
Nu hebben de werken van Ton niets met de schilderijen van Karel Appel te maken maar de schilderijen van Ton zijn wel stuk voor stuk allemaal goed. Dat betekent dat ik eigenlijk niets meer hoef te zeggen. Einde speech dus.

Maar daarmee zou ik Ton te kort doen. Dat komt omdat zijn werk bezield is van een ongelooflijke schoonheid terwijl het tegelijkertijd zo subliem en verfijnd is gemaakt. Jarenlange expertise is daaraan voorafgegaan. 
Even terug naar vroeger voor degenen die het nog niet weten. Ton en ik hebben een bijzondere relatie. Hij komt niet voor niets voor in mijn boek ‘Markante mensen uit ons dorp’ dat ik een aantal jaren geleden heb geschreven. Ton heeft zijn jeugd in Zevenhoven doorgebracht, waar ik geboren ben. In de kleuterschoolleeftijd was ik bevriend met zijn zusje. Jammer genoeg verhuisde de familie Hendriks naar Rijnsaterwoude en ben ik hen voor lange tijd uit het oog verloren. Kunst echter verbindt mensen. Zo ook in dit geval.

Rond mijn veertigste levensjaar kwam de kunst op mijn pad tijdens een kunstreis naar Italië, georganiseerd door Han van Hagen, welbekend etser en medeoprichter van de Haagse Etsclub. Daarna begon ik les te nemen bij de teken- en schilderclub Jacobswoude, niet wetende dat de Gerrit Rietveldacademie in het verschiet lag. U raadt het misschien al . . .  Ik nam, zonder dat ik me daar bewust van was, les bij de club van Ton. We kwamen elkaar weer tegen! In die tijd werd het me duidelijk dat mijn ouders me hebben leren lopen en dat Ton me heeft leren zien. Ik heb dan ook veel van hem geleerd.

Je komt in het werk van Ton onderdelen uit de kunstgeschiedenis tegen. Onbedoelde verwijzingen naar onze Mondriaan of naar Auke de Vries van wie hij les heeft gehad op de kunstacademie in Den Haag, maar ook naar het constructivisme gezien de objectachtige reliëfconstructies en het bijzondere materiaalgebruik. Anderzijds zie je weer oertekens zoals in de grottekeningen of dansende vormen die je aantreft op Etruskische vazen. 

Ton noemt zijn schilderijen “Little constellations”. Al jaren is hij bezig zijn schilderijen die vanuit het platte vlak voortkomen, letterlijk de ruimte te geven. 
Hij timmert, zaagt en schuurt daarbij dat het een lieve lust is. Zijn materiaal bestaat uit metaal, perspex, stokjes, ijzerdraad, hout en verf natuurlijk. De overgangen tussen zink en grafiet vind ik werkelijk meesterlijk, net als de beweging die hij in de werken weet te suggereren. 

Inhoudelijk gaat zijn werk over het leven, over relaties, over transities in het leven waarbij hij zijn persoonlijke ervaringen weet over te brengen naar het universele, grotere geheel. 
In sommige werken zie je Ton’s liefde voor het water en de lucht terug, bij voorbeeld in het kleurgebruik of door de beweging. 
Er zit een bepaalde mate van kwetsbaarheid in die omgezet is in kracht. En het mooie is dat door het gebruik van abstracte elementen de kijker voldoende ruimte krijgt om zijn eigen verhaal eraan te geven.  

Sinds kort krijgen zijn werken weer titels. Ton verklaart dit door het gegeven dat zijn leven een duidelijkere richting heeft gekregen na zijn scheiding en hij sinds kort weer weet waar het over gaat. Dat het boeddhisme daar een rol in speelt, lijkt mij niet verwonderlijk. 
Toch wil ik u aanraden om niet direct de titels te gaan lezen maar eerst te gaan kijken naar de werken zelf en te luisteren naar het gevoel dat het bij u oproept. Laat dat op u inwerken en u krijgt een prachtige reis door het visuele, virtuele en virtuoze brein van Ton.

Parkvilla mag blij zijn met deze expositie want het is eigenlijk werk dat in een museum thuishoort, zo subliem en van zo’n hoge kwaliteit. Het zal niet lang meer duren voordat een museum het werk van Ton ontdekt en dan moeten we een stuk verder reizen om zijn werk te kunnen bewonderen.

Ton, ik wil je graag feliciteren met jouw prachtige tentoonstelling. Als dank heb ik een klein presentje, een boekje met gedichten die ik de afgelopen maanden schreef. Ik nodig u allen uit te genieten van de schilderijen en deze van dichtbij te gaan bekijken. En vergeet niet: “Kunst is leven, Leve de kunst!”

© Ans Vianen, mei 2019 
http://www.ansans.nl